آنالیز زمانی - مکانی گسترش فیزیکی و رشد اسپرال شهری با استفاده از دادههای چندزمانه سنجشازدور و مدلهای آماری، مطالعه موردی: شهر اردبیل

گسترش و رشد شهری فرایندی مکانی - جمعیتی است و به اهمیت روزافزون شهرکها و شهرها بهعنوان محل تمرکز جمعیت در جامعه و اقتصاد خاصی اشاره دارد. آنالیز رشد شهری با استفاده از دادههایتاریخی و کنونی عملیاتی ضروری در مطالعات جغرافیایی شهرها و برنامهریزیهای آتی میباشد. گسترشدر کنار شاخصهای GIS افقی و رشد شهرها میتواند با استفاده از دادههای سنجش از دور و تکنیکهایآماری، نقشهبرداری شده و اندازهگیری گردد. هدف اصلی این مقاله فرابینی یا دیدهبانی رشد شهری در شهراردبیل(در شمال غرب ایران) در چهار دهه گذشته و کمیسازی درجه آزادی رشد شهری، درجه گسترشافقی بیرویه شهری و درجه خوب بودن رشد شهری بوده است. عکسهای هوایی و تصاویر چندزمانه ماهواره-1968 ) برای تعیین گستره و رشد فیزیکی شهر اردبیل در هشت جهت - ای پوشش دهنده چهار دهه( 2007جغرافیایی مختلف در داخل یک ناحیه دایرهای شکل مورد آنالیز قرار گرفتهاند. در راستای آنالیز رشدشهری، آزمون کایاسکور پیرسن برای بررسی درجه آزادی رشد شهری و آنتروپی شانون برای تعیین درجهاسپرال شهری به کار گرفته شدند و درجه خوب بودن رشد شهری نیز بررسی گردیده است. این اندازهها همبرای چهار دوره ده ساله و هم برای مناطق مختلف شهر محاسبه شدند. نتایج نشان میدهد که درجه آزادیرشد شهری برای هر چهار دوره زمانی خیلی بالاست و میزان آن برای جهات شمال و شرق اردبیل نسبتاًپایین و برای شمال شرق، جنوب شرق، غرب و شمال غرب شهر بالا و برای جنوب و جنوب غرب خیلیبالاست. درجه آزادی کلی رشد شهری نیز برای کل شهر به شدت بالا میباشد. آنالیز صورت گرفته با انتروپیشانون نیز نشان میدهد شهر اردبیل در هر چهار دوره زمانی از پراکندگی افقی شهری برخوردار بوده و درهمه جهات نیز در حال تجربه نمودن پراکندگی فیزیکی شهری است. هرچند که میزان آن در دورههای زمانی   و جهات مختلف متفاوت میباشد. اسپرال کلی نیز با در نظر گرفتن کل شهر خیلی بالاست و بنابراین میتوان1968 از اسپرال کلی بالایی برخوردار بوده - گفت اردبیل با در نظر گرفتن الگو و فرایند در دوره زمانی 2007است و سرانجام اینکه آنالیز درجه خوب بودن شهری نیز نشان میدهد که شهر اردبیل در دوره زمانی مذکورشاهد مطلوب بودن رشد شهری نبوده و میزان آن در همه جهات منفی بوده است.